شهر الکترونیکی
یکی از مفاهیمی که امروزه به طور گسترده در تمامی جوامع به خصوص در کشورهاي پیشرفته مورد توجه قرار گرفته اسـت، شـهر الکترونیک میباشد. شهر الکترونیک، یک اختراع یا یک پیشنهاد نوآورانه نیست بلکه واقعیتی است که براساس نیاز جامعه امروزي، جایگاه خود را نمایان کرده است .شهرها و شهرک های جدیدی هرروز در فضای مجازی ساخته ميشوند. این شهرهای الکترونیکی، با عنوان شهرهای مجازی (Cities virtual) شناخته ميشوند. در هر لحظه هزاران نفر مشغول استفاده از این شهرهای الکترونیکی جهت انجام کارهای خود از سراسر جهان هستند. حرکت به سمت شهرهاي الكترونيک با توجه به افزايش جمعيت و پیچیده تر شدن شهرها، آلودگی های زیست محیطی، بی عدالتی اجتماعی و اقتصادی و همچنین تغيير ساختار روابط بين شهروندان، امري اجتناب ناپذير است.
پیشینه شهر الکترونیک
اصطلاح شهرالکترونیک، برای اولین بار درسال ۱۹۹۴ میلادی در کنفرانس شهر دیجیتال اروپا معرفی شد اولین شهر مجازی در شهر آمستردام هلند در سال ۱۹۹۴ میلادی شکل گرفت و به سرعت بسیاری از شهرهای اروپایی، امریکایی و بعضی از شهرهای آسیایی مثل توکیو و سنگاپور وارد این فضای شهری شدند.
شهر الکترونیک چیست
شهر الکترونیک به معناي دسترسی الکترونیکی شهروندان به خدمات شهرداري و سایر سازمان هاي شهري به صورت شبانه روزي و هفت روز هفته، به شیوه اي با ثبات، قابل اطمینان، امن و محرمانه است. شهر الکترونیکی، شهري است داراي ارتباطات مخابراتی و شبکه اي که از طرف بخش فناوري و اطلاعات براي انجام تبادل اطلاعات کنترل شود.
در شهر الکترونیکی ادارات دیجیتالی جایگزین ادارات فیزیکی می شوند و سازمان ها و دستگاه هایی همچون شهرداری، حمل و نقل عمومی، سازمان آب منطقه ای و… بیشتر خدمات خود را به صورت مجازی به مشترکین و مشتریان خود ارائه می دهند. در شهر الکترونیک، شهروندان قادرند خدمات جاری خود را همچون خریدهای روزمره از طریق شبکه انجام دهند. شهر الکترونیکی از اجزاي و بخش های گوناگونی تشکیل می شود که تعامل آگاهانه اي آنها منجر به پدید آمدن یک محیط مجازي براي زندگی الکترونیکی می شود.
خدمات شهر الکترونیک
مهمترین خدمات شهری در شهرالکترونیک عبارت اند از: فراهم کردن خدمات با کیفیت و سرعت بالا برای شهروندان، بهبود کیفیت زندگی مردم، ارائۀ خدمات یکپارچه به شهروندان، تقویت رقابت تجاری شهر و ایجاد فرصت های تجاری بیشتراز طریق تجارت الکترونیک، ارتباط بهتر سازمان ها و نهاد های مختلف شهری، دسترسی ۲۴ ساعته به خدمات شهری، افزایش مشارکت مردم در ادارۀ شهر، کاهش ترافیک شهر از طریق کاربرد اینترنت در فعالیت های شهری، کاهش آلودگی هوا با کاهش ترافیک شهری، همسوکردن سرمایه گذاری ها با نیازهای شهروندان و شهر، کاهش فساد اداری مدیریت و نظارت واحد شهری .
مهم ترين هدف شهر الكترونيك خدمت رساني مطلوب به شهروندان و كسب رضايت آنان مي باشد. اين در صورتي است كه افراد جامعه به عنوان دريافت كننده اين خدمات، قابليت استفاده از اين خدمات را در يك نگاه كلي، داشته باشند .
مزایای شهر الکترونیک
شهر الکترونیک مزایاي بسیار زیادي دارد که در زیر به برخی از آنها اشاره می شود. این مزیت ها باعث می شوند که نتوان از ایجاد آن چشم پوشید.
مزایای مدیریتی
- بسترسازي براي مدیریت واحد شهري
- افزایش مشارکت شهروندان در مدیریت شهري
- افزایش ارتباطات مردم و دولتمردان
- کاهش فساد اداري و افزایش شفافیت
محیط زیست
- کاهش آلودگی هوا و منابع طبیعی
- کاهش ترافیک
- صرفه جویی در وقت و انرژي
فرهنگی
- افزایش آگاهی عمومی مردم
- ایفاي نقش در عرضه جهانی
- تسهیل هویت بخشی به شهر
- رشد گردشگري
خدماتی
- فراهم آوردن خدمات اینترنت با کیفیت و سرعت بالا براي شهروندان
- فراهم آوردن کانال هاي آموزشی متفاوت و محیط آموزشی مادام العمر
- توزیع عادلانه خدمات
- دسترسی ۲۴ساعته به خدمات شهري
اقتصادی
- ایجاد یک منبع ثابت در آمد از طریق ایجاد سیستم گردش پول
- افزایش بهره وري
- ایجاد اشتغال
- کاهش هزینه
راهكارهاى جهت رشد شهرهاى الكترونيكى
هدف اصلي شهر الكترونيک، ارايه خدمات بهتر با هزينه كمتر واثربخشي بيشتر است كه در نتيجه مشاركت بيشتر مردم در امور شهري را نيز در پي دارد.
بر اين اساس، پویاوب سپاهان راهكارهاى زير را در جهت رشد شهرهاى الكترونيكى در ايران پيشنهاد می دهد :
- فراهم كردن زمين هاى براي ايجاد زيرساخت هاي اطلاعاتي و تكنولوژيك.
- آموزش عمومي شهروندان و نيز آموزش تخصصي درجهت تربيت نيروهاي متخصص براي خدمات رساني.
- برگزاري گردهمايی هاى گوناگون در جهت تبيين مباني نظري و راهكارهاي اجرايي و مفاهيم دولت الكترونيك، بانكداري الكترونيك، تجارت الكترونيك.
- متقاعد كردن مسئولين كشور از جمله شهرداران در جهت حمايت و همكاري در جهت تحقق شهر الكترونيك و بودجه گذاري در اين زمينه و در نتيجه افزايش بهره وري.
- اطلاع رساني منظم، منسجم و دقيق در ميان شهروندان و مديران شهري.
- تعيين نقاط استراتژيك در كشور جهت تأمين زيرساخت هاي شهر الكترونيك.
- انجام مطالعات استراتژيك و تدوين برنامه هاى جامع در ايجاد زيرساخت ها.
- تقويت رويكرد فرهنگي نسبت به ايجاد سازمان ها و مراكز مجازي و ارتباط از راه دور.